تمرین درمانی (ورزش درمانی) چیست و چه فوایدی دارد؟

بسیاری از افراد تمرین درمانی یا ورزش درمانی را بدون این که بدانند به روش های مختلف تجربه کرده اند. مثلا زمانی که بعد از ورزش کردن حرکات کششی انجام می دهید در واقع یک نوع تمرین درمانی برای جلوگیری از انقباض عضلات انجام داده اید. این تمرین و بسیاری تمرین های دیگری که گاها در منزل یا جاهای دیگر انجام می شوند همگی زیر مجموعه ورزش درمانی یا تمرین درمانی فیزیوتراپی می باشند. در این مقاله قصد داریم بعد از توضیحی در مورد اصول تمرین درمانی، انواع روش های آن را بررسی کنیم. سپس تمرین درمانی در درمان بیماری هایی مانند آرتروز و سیاتیک را توضیح خواهیم داد. از فهرست زیر می توانید برای دسترسی به قسمت های مختلف مقاله استفاده کنید.

تمرین درمانی چیست؟

به تمرین های ورزشی مخصوص و برنامه ریزی شده ای که برای بازگرداندن نواحی آسیب دیده به وضعیت انجام می گیرد تمرین درمانی یا ورزش درمانی گفته می شود. تجربه ثابت کرده است که تمرین درمانی یک روش فوق العاده موثر در مدیریت کردن وضعیت های اسکلتی و عضلانی است. همچنین ثابت شده است که ورزش های فیزیوتراپی یکی از مؤثرترین راه هایی است که می توانید از درد و آسیب جلوگیری کنید. همچنین با کمک تمرین درمانی درد و تومی که در بافتهای واریسی ایجاد شده است را کم می کند. مقاله درمان واریس با فیزیوتراپی اطلاعات کاملی در این زمینه در اختیار شما می گذارد. یکی از مزایای ورزش درمانی این است که می توان بعد از یادگیری صحیح، حرکات را در منزل و محل کار انجام داد.
تمرین درمانی دو هدف کلی دارد: آزاد کردن حرکات مفاصل و افزایش یا حفظ دامنه حرکتی. 

اصول تمرین درمانی

زمانی که یک برنامه دقیق و شخصی توسط فیزیوتراپیست تهیه می شود، تمرین درمانی می تواند به اهداف صحیح و جلوگیری از صدمات کمک کند. اولین اصل تمرین درمانی این است که تمرین ها باید شامل انواع ورزش های فیزیوتراپی باشد. دوم این که تمرین های ورزشی باید مخصوص ناحیه یا عضله آسیب دیده باشد. در واقع این به این معنی است که نقطه اثر حرکات باید به طور اصولی روی بافت آسیب دیده قرار داشته باشد. همچنین، حتماً پارامتر های تمرینات صحیح فیزیوتراپی در آن استفاده شده باشد. تعداد دفعات یا تعداد تکرار ها در هر ست، تعداد دفعات در هر روز یا هفته، مدت زمان انجام حرکت و ریتم حرکت همگی باید دارای استانداردهای مخصوص فیزیوتراپی باشند.

تمرین درمانی و انواع ورزش های فیزیوتراپی

تمرین درمانی چندین نوع مختلف دارد. هر یک از این روش های درمانی روی یک ویژگی خاص تمرکز دارند. فیزیوتراپیست ها بر اساس مشکل و آسیب بیمار ممکن است یک یا چندین روش ورزش درمانی را برای درمان بیماری به کار بگیرند. در زیر تعدادی از این روش ها را توضیح داده ایم:

تمرین های کششی

این نوع از ورزش های فیزیوتراپی برای بهبود انعطاف پذیری بدن انجام می شود. هدف این تمرین این است که برای افزایش انعطاف پذیری به عضله مورد نظر فشار وارد کنیم. برای اثر بخش بودن این ورزش باید تمامی قسمت هایی که با عضله آسیب دیده در ارتباط است هماهنگ باشند. یعنی اگر مثلا قصد دارید حرکات کششی پا انجام دهید نباید کمر تحت فشار قرار بگیرد. یکی از نکته های مهم حرکات کششی تنفس مناسب است.

برای کمک به آرامش عضله و به حداقل رساندن مقاومت باید دم و بازدم خوب و اصولی باشد.  دقت شود که تعداد دفعات انجام حرکات کششی باید کم اما مدت زمان آن ها کمی طولانی باشد.

تمرین های تقویتی

تمرینات تقویتی می توانند قدرت، استقامت یا توان عضلات را بهبود بخشند. ورزش های فیزیوتراپی روی دو نوع عضله انجام می شوند، عضلات حرکتی و عضلات استوار کننده.
عضلات استوار کننده در اعماق بدن قرار دارند و غالباً از طول کوتاهتری برخوردارند مانند عضلات سر شانه، دو سر بازو، دو سر ران و غیره. این عضلات شاکله اصلی بدن را تشکیل می دهند.
وظیفه عضلات حرکتی ایجاد حرکات بزرگ است. عضلات به سطح بدن نزدیک تر بوده و طولانی تر از عضلات استوار کننده هستند. این عضلات چون دائم در حرکت هستند تمایل زیادی به خستگی دارند.

تمرین های تمرکزی

این تمرین ها برای این است که بیمار بتواند از عضلات خود به خوبی و هماهنگ استفاده کند. صحیح راه رفتن، بدست آوردن تعادل، هماهنگی دست ها، هماهنگی انگشت ها و … از مزایای تمرینات مرکزی است. کشیدن یک شکل خاص با پاها، دست ها یا هر عضو آسیب دیده دیگر، از تمرین های این روش درمانی است.

مزایای تمرین درمانی

از مزایای تمرین درمانی این است که یک روش غیر تهاجمی و بدون درد برای کاهش التهاب ها و آسیب ها است. همان طور که گفته شد بیمار بعد از یادگیری حرکات می تواند آن ها را در منزل نیز انجام دهد. علاوه بر این ها ورزش درمانی مزایای بسیاری دارد که بعضی از آن ها عبارتند از:

• کاهش درد و تورم در عضلات و بافت ها
• بهبود عملکرد مفاصل و افزایش دامنه حرکتی آن ها
• افزایش گردش خون در بافت های آسیب دیده و در نتیجه افزایش متابولیسم و روند بهبودی عضلات و بافت ها
• بازگردانی و بهبود حرکات و تعادل بدن
• افزایش توان و انعطاف عضلات و بافت ها
• درمان بیماری هایی مانند خار پاشنه، آرتروز و …

• کمک به افزایش تراکم استخوان ها در بدن
• احساس شادابی و نشاط
• کاهش استرس و خستگی در بدن
• کمک به درمان آسیب های ستون فقرات کمر و گردن
• درمان صافی کف پا با ورزش